ÇOCUK İSTİSMARI
Çocuğun gelişimini ve büyümesini olumsuz yönde etkileyen bir durum olarak tanımlanan çocuk istismarı , tarih boyunca her kültürde rastlanmaktadır. Yasalara göre 18 yaşının altında ki herkes çocuk olarak kabul görülen ülkemizde , çocuk istismarı ciddi travmalara ve ölümlere neden olmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü çocuk istismarını “Bir yetişkin tarafından bilerek yada bilmeyerek yapılan ve çocuğun sağlığını , fizik gelişimini olumsuz yönde etkileyen davranışlar” olarak tanımlanmaktadır.
İSTİSMAR ÇEŞİTLERİ
Fiziksel İstismar: Çocuğun kaza dışı yaralanmasıdır. Çocuğun bakımından sorumlu olan kişiler ya da yabancı kişiler tarafından çocuğun sağlığına zarar verecek şekilde ; itaati sağlama, cezalandırma, itme, sarsma, vurma, yakmak ya da ısırarak vücudunun herhangi bir yerinde iz bırakarak çocuğun zarar görmesidir.
Duygusal İstismar ve İhmal : Çocuğun bakımından sorumlu olan anne ve baba ya da çevredeki çeşitli kişilerce ; çocuğa bağırma ,reddetme, aşağılama, tehdit etme, duygusal bakımdan ihtiyaçlarını karşılamama ve sonucunda psikolojik hasara uğratılması durumudur. Duygusal istismara bağlı olarak gelişen hasarlar fiziksel istismar kadar hasar bırakmaktadır. İhmal ise çocuğa bakmakla yükümlü olan ebeveynin çocuğun ; beslenme, barınma, giyim, sosyal, duygusal gereksinimlerini yerine getirmeyip ihmal etmesidir.
Cinsel İstismar: Bir yetişkinin cinsel gereksinimlerini karşılamak adına çocuğu kullanma durumudur. Çocuğun fuhuş a zorlanması ,teşhircilik ,pornografi gibi yıllarca süren bir durum olmakla birlikte bu durum gizli tutulmaktadır. Bu durumda kesinlikle çocuğun rızasına bakılmaz. Konunun yeterince açıklanmaması, toplum tarafından lekelenip bu durumun kabul edilmeyişi, çocuğun farkında dahi olmayışı ve bu durumun kız çocuklarında erkek çocuklarına oranla üç kat daha fazla görüldüğü bulgular arasındadır. Bunun yanında erkek çocuklarının istismarı dışa vurması kız çocuklarına göre daha azdır.
Cinsel istismar ; %77 oranında aile bireyleri, %11 diğer akrabalar, %5 bakımı ile doğrudan ilişkili olmayan , %2 si ise bakımıyla ilgilenen kişilerce uygulanmaktadır. İstismarcı bireyin genellikle kendisi de küçükken istismara uğramış ya da aile içinde şiddet olgusu olabileceği beklenmektedir.
CİNSEL İSTİSMARIN ÇOCUĞUN ÜZERİDEKİ ETKİSİ
Korku ,depresyon, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu , davranış problemleri, okul problemleri ,cinsel problemler gibi değişik biçimlerde ortaya çıkabilmektedir. Cinsel istismara uğrayan çocuklarda konversiyon bozukluğu da (felç, körlük, yalancı nöbetler) yüksek oranda görülmektedir. Karşı olma- karşı gelme bozukluğu ,öfke nöbetleri, parmak emme, tırnak yeme, fobiler, uyku bozuklukları ,bulantı , kusma gibi sorunları da beraberinde getirmektedir.
CİNSEL İSTİSMARA UĞRAYAN ÇOCUK NASIL FARK EDİLİR ?
Çocukluk dönemi cinsel istismarlarında çoğu zaman çocuk bu durumu kimseyle paylaşamaz. Avrupa ve Asya bölgesinde yapılan araştırmada 9-17 yaş aralığında bulunan her 10 çocuktan 6’sının yanlış yaptıkları bir durumda anne ve babasından şiddet gördüğünü göstermektedir. Bundan dolayı çocuk cezalandırılacağını ya da ailesi tarafından dışlanacağını düşünüp korku , utanç ve suçluluk duygusu içerisinde bu durumu bir başkası ile paylaşmaktan korkar.
İstismara uğramış çocukta davranış değişikliği , davranış bozukluğu , yeme bozukluğu, uyku bozukluğu , yaşına uygun olmayan oyunlar , içe çekilme, yabancılardan korkma gibi durum gözlemlenebilir. Çocuğun söylemlerine dikkat etmeli ve durumu ciddiye almalıyız. Unutmamalıyız ki çocuklar bu konuda yalan söylemezler. Çünkü çocukların bu konu hakkında bilgileri ve deneyimleri yoktur.
İSTİSMARA UĞRAMIŞ ÇOCUĞA NASIL YAKLAŞMALIYIZ?
İstismar vakalarında çocuktan tekrar tekrar veri alınması ve çocuğun muayene edilmesi çocuğun içinde bulunduğu durumu tetikler ve her anlatışında çocuk olayı yeniden yaşar. Burada önemli olan çocuğun daha fazla zarar görmesini engellemektir. Bu nedenden dolayı istismara maruz kalmış çocuğun kendini rahat hissedeceği bir ortamda , bir uzman tarafından verilerin tek öykü biçiminde alınıp ve çocuğun bir kez muayeneden geçmesi psikolojisi açısından en uygunu olacaktır.
PEKİ ÇOCUKLARA KONU HAKKINDA NE ÖĞRETEBİLİRİZ …
Çocuklara aile fertleri dahil herhangi bir kişinin dokunma girişiminde bulunması veya dokunulması durumunda “HAYIR” demeyi öğretmeliyiz. Çocuklar ; göz ,kulak, burun gibi vücut bölümlerini öğrenirken özel bölgelerinin de adlarının öğretilmesi gerekmektedir. Her kişinin olduğu gibi onunda vücudunda özel bölgelerinin ( göğüs , sırt, bacak arası) bulunduğu anlatılmalı ve sınırları belirlenmelidir.
